Seslendirme ve Işıklandırma Dersi Temrinleri etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Seslendirme ve Işıklandırma Dersi Temrinleri etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

4 Aralık 2011 Pazar

DENEYİN AMACI         : Dimmer devresinin çalışmasının incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Dimmer, şehir şebeke voltajıyla çalışan, genelde aydınlatma sistemlerinde yaygın olarak kullanılmakla beraber, birçok elektrikli cihazlarla gerektiğinde kullanılabilen bir güç ayarlama devresidir. Alternatif akımı sınırlandırarak (direnç göstererek), şebeke voltajının bir kısmının dimmer devresi üzerinde, diğer kısmının da dimmere seri olarak bağlanan elektrikli cihaz üzerinde düşmesini sağlayarak bu elektrikli cihazın istenen güçte çalışmasını sağlamaktadır. Dimmer devresinin en önemli devre elemanı Triyak'tır. Bu yarı iletken elemanın iletkenliğinin ayarlanması için genelde bir ayarlı dirençten tetikleyici akım alınır. Ayarlı direnç sayesinde istenilen derecede beslenen Triyak, üzerinden geçen akıma o derece iletkenlik-direnç göstererek güç ayarlaması yapılmış olunur.
DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
        Şekildeki devrede, triyağın tetiklemesi diyak ile yapılmış ve diyak’ta LDR ile kontrol edilerek alternatif bir dimmer devresi elde edilmiştir. İlk önce LDR devreden çıkarılır ve 200Kohm' luk ayarlı direnç ile diyağın ateşleme gerilimi ayarlanır. Triyak tetiklenerek yükten akım geçmesi sağlanır. Daha sonra LDR devreye bağlanarak, devre çalışmaya hazır hale getirilir. LDR üzerinde ışık varken direnci minimumdur. Diyağın giriş ucundaki ateşleme gerilimi, 1,2Kohm ve LDR ile düşük tutulur. Diyak ateşlenemez ve dolayısı ile triyak tetiklenmez. LDR üzerindeki ışık kalktığı zaman, direnci maksimum olur. Diyağın ateşleme gerilimi artar ve ateşlenir. Triyak tetiklenerek, yükten akım geçmesi sağlanır. Yük olarak lamba veya ışık veren başka bir cihaz kullanılacak ise LDR ile birbirlerini görmesi engellenmelidir.

DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5.. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR                    :


1. Devrede neden 2W’lık direçler kullanılmaktadır?
2.Kondansatörün alternatif akımdaki çalışması nasıldır?
3. Devredeki diyağın görevi nedir?Açıklayınız.


DENEYİN AMACI         : AC ve DC gerilimlerin optokuplör yalıtılmasının incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Opto Kuplörler Bir infaruj Led ve foto alıcıdan oluşur aralarındaki iletişim ışık ile sağlanır led ışık kaynağıdır Foto alıcı diyoruz biraz daha açarsak kontrolü ışık ile sağlanan transistör triyak vb. olabilir elektronik devrelerde en çok gördüğümüz transistörlü optokuplörlerdir. Led voltaj uygulandığında ışık verir ve kontrol ucu ışığa hassas olan alıcı eleman iletime geçer örnek triyak çalışması iletime geçmesi için Gate ucu kullanılır opto triyaklarda ışığa hassas bölüm Gate’dir.Transistör,triyak,mosfet,tristör,ttl,lojik,cmos vb. farklı çeşitleri vardır darlington,paralel bağlantı vb. Bazılarında tetikleme ucları extra olarak vardır harici özel durumlarda kullanmak için gerekebilir örnek PC817 4 bacağı vardır iki led için diğer ikisi transistör kollektör ve emiter uçları için beyz ucu yoktur 4N25 de ise 6 bacaklıdır ve beyz ucu vardır

DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
     






  Işık flaşeri bir osilatörden, bir optik yalıtıcıdan ve triyak ile yapılmış güç sürücüden oluşmuştur. 555 ile üretilen kare dalga sinyali, triyak sürücü optik kuplör içerisindeki I.R LED diyodu sürer. Bu LED diyot, optik kuplör içerisindeki diyakı ateşleyerek, iletime geçirir.Triyak, tetiklenerek lambanın yanmasını sağlar.555 entegresinin 3 nolu çıkışı, negatif sinyale düştüğü zaman optik kuplör triyağı tetikleyerek lambanın yanıp sönmesini sağlar.

DENEYİN YAPILIŞI                  :


1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.


SORULAR                    :



1. Devredeki Triyak’ın görevini açıklayınız.
2. 500K POT’un değeri değiştrildiğinde devrede nasıl değişiklikler meydana gelir?Açıklayınız.
3. Bu devrede neden optokuğlör kullanılır? 

DENEYİN AMACI         : Fototransistörün çalışmasının incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       :Foto transistör üzerine düşen ışığın şiddediyle orantılı olarak iletkenliği değişen transistördür.Yani üzerine ışık düştüğünde kolektör ile emiter arasında akım akmasına izin  verir.Işık düşmediğinde ise kolektör ile emiter arasında akım akmasına izin vermez.  Pozometrelerde, hırsız alarm sistemlerinde, tv, müzik seti vs uzaktan kumanda aletlerinde otomatik açılır kapanır kapı sistemlerinde, otomatik çalışan gece lambalarında ışık algılayıcısı olarak kullanılmaktadır.


DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
        Foto transistor, üzerindeki cam pencereden ışık uygulandığı zaman, normal transistor gibi iletime geçen bir devre elemanıdır. Devrede foto transistorun iletime geçmesi sonucu BC546 transistorunun beyz polarması sağlanır ve iletime geçer. Schmitt tetikleyici özelliğine sahip 4093'ün giriş uçlarına OV civarında bir gerilim uygulanır. Bu gerilim 4093'te iki kez terslendiği için transistorun beyz ucu OV seviyesindedir ve transistor yalıtkandır. İşık yok iken foto transistor yalıtkandır ve dolayısı ile ona bağlı olan transistor de yalıtkandır. 4093'ün giriş uçları, lojik-1 seviyesindeki giriş gerilimini ayarlı direnç üzerinden sağlar. Giriş gerilimi 4093'te iki kez terslendiği zaman çıkış yine lojik-1 seviyesinde olur ve çıkış transistoru iletime geçerek rölenin çekmesini sağlar. Devre bu hali ile ışık yokken çalışır.

DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR                    :
1-Devredeki 4093 entegresinin görevi nedir?Açıklayınız.
2-4093 yerine hangi entegreler kullanılabilir?
3-Röleye paralel bağlı diyotun devredeki görevi nedir?


DENEYİN AMACI         : Kızılötesi ışığın kontrol amacıyla kullanılmasının incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Kızılötesi (Kızılaltı, IR veya Infrared) ışınım, dalgaboyu görünür ışıktan uzun fakat terahertz ışınımından ve mikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır. Teknolojide kabul edilen ismi olan infrared Latince'de aşağı anlamına gelen infra ve ingilizce kırmızı anlamına gelen red kelimelerinden oluşmaktadır ve kırmızı altı anlamına gelir. Kırmızı görünür ışığın en uzun dalgaboyuna sahip rengidir. Kızılötesi ışınımın dalgaboyu 750 nanometre ile 1 mikrometre arasındadır. Normal sıcaklığındaki insan vücudu 10 mikrometre civarında ışıma yapar.
DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
Şekil' de girişlerine çeşitli bağlantılar yapılarak, çok amaçlı olarak çalışan kontrol devresi görülmektedir. Devrenin temel elemanı, 555 osilatör entegresidir. 2 nolu ucundan tetikleıne özelliği dikkate alınarak, devre bağlantısı gerçekleştirilmiştir. A, B ve C uçlarına çeşitli devre elemanları bağlanarak devrenin çok amaçlı olarak çalışması sağlanır. Devre girişine foto transistor bağlandığı zaman, hem normal ışıkla hemde l.R (Infrared) ışınıyla devrenin çalışması sağlanır. Foto transistor üzerine normal ışık veya l.R ışını düştüğü zaman, iletime geçerek 555' in 2 nolu ucunu şase potansiyeline çeker ve tetiklenmesini sağlar. Bu tetiklemeye bağlı olarak 3 nolu çıkış ucunda bir gerilim elde edilir. Bu gerilim ile transistor ve röle kontrol edilir.

DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.


SORULAR                    :
1-Devrenin A,B,C noktalarına başka hangi malzemeler bağlanarak sıcaklık ile röle kontrolü yapılabilir?
2-555 entegresinin çalışmasını açıklayınız?


DENEYİN AMACI         : LDR ile lamba kontrölünün incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Işığın değişimiyle beraber direncide değişen elemanlara LDR(Light Dependent Resistors) denir. LDR’ler ışığı alabilmek için üstü şeffaf bir cam veya plastikten yapılır. LDR’nin üzerine ışık düştüğünde direnci düşer. Işık alamadığında ise direnci artar.Bu özelliği sayesinde LDR bir çok devrede kullanılmaktadır.

DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-DC Güç Kaynağı
4-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
       Şekil'de tek transistorlu ve aynı elemanlar kullanılarak yapılmış iki farklı devre görülmektedir. Birinci devre Aydınlık Anahtarı, ikinci devre Karanlık Anahtarı olarak çalışır. Devrenin daha hassas olması istenirse, kullanılacak transistor darlington olarak seçilmeli veya iki adet transistor darlington olarak bağlanmalıdır "Aydınlık Anahtarı" olarak çalışan devre de ; LDR (Foto Direnç) üzerinde ışık yok iken, transistor yalıtımda ve röle kontakları çekili değildir. LDR üzerine ışık düştüğü zaman, direnci azalır ve transistorun beyz polarmasının pozitife doğru gitmesini sağlar. Transistor iletime geçer, röle kontakları çekerek yük olarak çalışacak devreyi besler. Işığın şiddeti, 50K ayarlı direnç ile ayarlanmalıdır.
"Karanlık Anahtarı" olarak çalışan devre de ; LDR ve ayarlı direncin yerleri değiştirilmiştir. Bu değişiklik devrenin çalışmasını tersine çevirir. LDR üzerinde ışık var iken, direnci minimumdur. Transistorun beyz polarması, şase potansiyeline yakındır. Dolayısı ile transistor yalıtımda ve röle kontakları çekili değildir. LDR üzerindeki- ışık kesildiği zaman direnci artar ve transistorun beyz polarması, pozitife doğru yükselir. Transistor iletime geçer, röle kontakları çeker..

DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.
SORULAR                    :
1-Devredeki diyotun görevi nedir?Açıklayınız.
2-Devredeki 50K POT neden konulmuştur?Açıklayınız.
3-Bu devre sizce nerelerde kullanılabilir?


DENEYİN AMACI         : Sesin bas ve tiz şekillerinin elde edilmesinin incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Amplifikatör, müzik sistemlerinde yükseltici olarak kullanılır. Kaynak cihazlardan (CD çalar, pikap gibi) çıkan ses sinyallerini güçlendirerek hoparlörlere gönderme görevini üstlenir. Çeşitli mimariler ve bu mimari özelliklere dayanan sınıflandırmalar mevcuttur, ama asıl sınıflandırma transistörlü yapıda olanlar ve vakum tüplü, yani eskiden beri Türkçe'ye yerleştiği şekli ile, lambalı yapıda olanlar arasındadır. 2 ve 4 kanallı olarak piyasada mevcuttur.
DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar
DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
       Şekil'de stereo olarak gerçekleştirilecek devrenin sadece tek kanalı (left -sol kanal) gösterilmiştir. Stereo uygulama için sağ kanal da bu devrenin aynısı olmalıdır. Devre girişine, bass sesler için alçak geçiren filtre, tiz sesler için yüksek geçiren filtre deVre konulmuştur. Böylece aktif hoparlör filtresi elde edilmiş olur. Bir kanal için kullanılan TDA2009' un çıkış uçlarından bir tanesine bas hoparlör (woofer), diğerine tiz hoparlör (tweeter) bağlanmıştır. Bu hoparlörler bağlanırken dikkat edilmesi gereken husus, alçak geçiren filtrenin olduğu devreye bas hoparlörün, yüksek geçiren filtrenin olduğu devreye tiz hoparlörün bağlanmasıdır.
DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR                    :
1-Alçak geçiren filtre ne demektir?Açıklayınız.
2-Yüksek geçiren filtre nedir?Açıklayınız.
3-Devredeki 5K POT’un görevi nedir?


DENEYİN AMACI         : Amplifikatörün ses üzerinde yaptığı değişiklerin incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Amplifikatör, müzik sistemlerinde yükseltici olarak kullanılır. Kaynak cihazlardan (CD çalar, pikap gibi) çıkan ses sinyallerini güçlendirerek hoparlörlere gönderme görevini üstlenir. Çeşitli mimariler ve bu mimari özelliklere dayanan sınıflandırmalar mevcuttur, ama asıl sınıflandırma transistörlü yapıda olanlar ve vakum tüplü, yani eskiden beri Türkçe'ye yerleştiği şekli ile, lambalı yapıda olanlar arasındadır. 2 ve 4 kanallı olarak piyasada mevcuttur.
Tek Transistörlü Anfi Devresi
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
741, 330nF, 3X100K,4K7, 100nF, 2x330K, 20ohm 5 watt direnç, 1000uF, 2N3055, Hoparlör

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
Şekil ‘de tek transistor ile yapılmış basit bir amplifikatör şeması görülmektedir. Girişte faz çevirmeyen ve kazancı 20 civarında olan bir OP-AMP devresi kullanılmıştır. OP-AMP çıkışından elde edilen sinyal ile tek olan çıkış transistoru sürülür. Sinyalin pozitif alternanslarında iletime geçen transistor, 1000uF' lık kondansatörü şarj eder. Negatif alternanslarda, transistor kesimdedir ve kondansatör üzerindeki gerilim, hoparlör üzerinden deşarj olarak eksik alternansları tamamlar. Bu kadar basit yapısı ile devreden çok fazla performans ve kalite beklememek gerekir. Çıkış gücü 5W ile 10W arasında değişir.
DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR                    :
1-Girişe bağlanan 300nF’lık kondansatörün görevi nedir?
2-741 entegresinin görevi nedir?Açıklayınız.

3 Aralık 2011 Cumartesi

DENEYİN AMACI         : Equalizer teriminin kavranması ve sesteki etkisinin incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Equalizer'lar, işitilebilen ses frekansının (20 Hz.ile 20.000 Hz arası) belli aralıklarını ayarlayabilmek için kullanılan elektronik devrelerdir. Başka bir deyişle equalizer belli aralıktaki ses frekanslarını baskılayan (attenuate) veya güçlendiren (boost) AKTİF BİR FİLTREDİR. Ses cihazının (ampli, teyp v.s) içine entegre olabileceği gibi ayrı bir parça olarakta temin edilebilir. Entegre equalizer'ların band sayısı sınırlıdır. 2 kanal olanlar bass ve treble olarak alt ve üst frekanslara kumanda eder. Gelişmiş equalizer'larda 100 banddan fazla yelpazesi olanlar da vardır. Her band belli aralıktaki ses frekansını desibel(dB) olarak artırmak veya azaltmak için kullanılır.
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
100K POT, 2X6.8K, 150K, 1M, 100nF, 1uF, 47nF, 470nF, 1nF, 10nF 

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
Şekil’de görülen devre 7 band equalizer devresidir. Transistörle yapılan bir band equalizer devresidir.Her bir hücredeki eleman değerien tablodan bakılarak 7 bandlı equalizer devresi elde edilebilir. Band sayısı azaltılıp, çoğaltılabilir. Hücrelerdeki direnç değerleri sabittir. Sadece kondansatör değerleri değiştirilerek. 60Hz ile 15Hz arasındaki frekansların ayrıştrılması sağlanır.

DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR                    :
1-Band equalizer devresi nerelerde kullanılabilir?
2-Devredeki 100K ayarlanabilir direnç seste nasıl bir değişiklik meydana getirmektedir?

DENEYİN AMACI         : Sesin hacim ayarının ve ton ayarının nasıl yapıldığının incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Sesin genliğini basit bir gerilim bölücü devresiyle yapabiliyorken ton ayarını yapabilmek için daha fazla şeye ihtiyacımız var.Sesin yüksek frekanslı değerlerini baskın hale getirmek yani tiz sesleri ön plana çıkarmak için veya tam tersini alçak frekanslı sesleri yani bass sesleri sadece alabilmek için band geçiren filtrelere,alçak geçiren filtrelere veya yüksek geçiren filtrelere ihtiyacımız var.
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
2xUA741,3x22uF,2x47nF,2.2nF,100k pot,2x47K pot,2x226K,47K,6.8K

DENEYİN YAPILIŞI                  :
1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.
2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.
3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.
4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz.
5. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR                    :
1-Devredeki 100K ayarlı direnci seste nasıl değişim meydana getiriyor?
2-Üstteki ve alttaki 47K’lık POT’lar ses nasıl değişimler meydana getiryor?
3-Bu tarz bir devreyi kullanan üç tane cihaz örneği veriniz. 


2 Aralık 2011 Cuma

DENEYİN AMACI         : Ses sinyallerinin genlik değişimlerini incelemek
TEORİK BİLGİLER       : Vumetre devresi girişine uygulanan genlik ne kadar fazla ise o kadar çok led yanmasını sağlayan bir devredir. Ses sinyali de analog bir sinyal olduğu için zaman içersinde sürekli artıp azalır.Ses sinyalini vumetre devresine bağladığınızda sesin ritmine göre ledler aşağı yukarı hareket edecek ve ışıklı bir şekilde efekt verecektir. Vumetreleri bazı radyo ve teyiplerin ön taraflarında görebilirsiniz.
DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
Şekilde hem kapasitif, hem de dinamik mikrofon ile çalışabilen tek transistorlu basit mikrofon amplifikatörü görülmektedir. Devre tek transistorlu olmasına rağmen kazancı iyi durumdadır. 470KQ' luk direnç ile devre kazancı değiştirilebilir. Direnç azaldıkça, geri besleme artacağı için kazanç azalır. Direnç değeri arttırıldıkça kazanç artar. Fakat kazancı aşırı arttırmak devrenin çalışma karakteristiğini ve kararlılığını bozar.

DENEYİN AMACI     : Preamplifikatörün çalışma şeklinin incelenmesi
TEORİK BİLGİ         : Pre amplifikatör, kaynaktan (pikap, CD çalar gibi) alınan ses sinyallerinin güç amplifikatörüne aktarılmadan önce kuvvetlendirildiği bir amplifikatör çeşididir. Genel anlamda bir potansiyometre vasıtası ise, ses kontrolünün yapıldığı, güç amplifikatörüne hangi kaynaktan sinyal yollanacağının seçildiği bir mekanizmaya sahiptir. Bunların yanı sıra ton kontrolleri (bas ve tiz için), hoparlör balans ayarı gibi çeşitli ek işlevleri de içerebilir. Özellikle 1990'lar ve 2000'li yıllarda ortaya çıkan "sinyal yollarında mümkün olan en basit yapı" felsefesinin getirisi olarak bahsi geçen ek işlevleri içeren tüm düğmeler kaldırılmıştır. Böylelikle sinyal yolunun kısaltılması sağlanmış, mümkün olan en basit hale getirilmiştir.


DENEYDE KULLANILAN ALETLER:
1-Bread Board
2-AVOmetre
3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
Şekilde hem kapasitif, hem de dinamik mikrofon ile çalışabilen tek transistorlu basit mikrofon amplifikatörü görülmektedir. Devre tek transistorlu olmasına rağmen kazancı iyi durumdadır. 470KQ' luk direnç ile devre kazancı değiştirilebilir. Direnç azaldıkça, geri besleme artacağı için kazanç azalır. Direnç değeri arttırıldıkça kazanç artar. Fakat kazancı aşırı arttırmak devrenin çalışma karakteristiğini ve kararlılığını bozar.


28 Kasım 2011 Pazartesi

DENEYİN AMACI         : Dimmer devresinin çalışmasının incelenmesi
TEORİK BİLGİLER       : Dimmer, şehir şebeke voltajıyla çalışan, genelde aydınlatma sistemlerinde yaygın olarak kullanılmakla beraber, birçok elektrikli cihazlarla gerektiğinde kullanılabilen bir güç ayarlama devresidir. Alternatif akımı sınırlandırarak (direnç göstererek), şebeke voltajının bir kısmının dimmer devresi üzerinde, diğer kısmının da dimmere seri olarak bağlanan elektrikli cihaz üzerinde düşmesini sağlayarak bu elektrikli cihazın istenen güçte çalışmasını sağlamaktadır. Dimmer devresinin en önemli devre elemanı Triyak'tır. Bu yarı iletken elemanın iletkenliğinin ayarlanması için genelde bir ayarlı dirençten tetikleyici akım alınır. Ayarlı direnç sayesinde istenilen derecede beslenen Triyak, üzerinden geçen akıma o derece iletkenlik-direnç göstererek güç ayarlaması yapılmış olunur.
DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:



DEVRENİN ÇALIŞMASI           :
        Şekildeki devrede, triyağın tetiklemesi diyak ile yapılmış ve diyak’ta LDR ile kontrol edilerek alternatif bir dimmer devresi elde edilmiştir. İlk önce LDR devreden çıkarılır ve 200Kohm' luk ayarlı direnç ile diyağın ateşleme gerilimi ayarlanır. Triyak tetiklenerek yükten akım geçmesi sağlanır. Daha sonra LDR devreye bağlanarak, devre çalışmaya hazır hale getirilir. LDR üzerinde ışık varken direnci minimumdur. Diyağın giriş ucundaki ateşleme gerilimi, 1,2Kohm ve LDR ile düşük tutulur. Diyak ateşlenemez ve dolayısı ile triyak tetiklenmez. LDR üzerindeki ışık kalktığı zaman, direnci maksimum olur. Diyağın ateşleme gerilimi artar ve ateşlenir. Triyak tetiklenerek, yükten akım geçmesi sağlanır. Yük olarak lamba veya ışık veren başka bir cihaz kullanılacak ise LDR ile birbirlerini görmesi engellenmelidir.